Een poging tot overleven

Recensie over Tilt - Michiel Stroink  

De totale controle kwijt zijn, je strategie verliezen en roekeloos acties ondernemen. In de pokerwereld wordt dit verschijnsel ‘Tilt’ genoemd. Vandaar de titel van Michiel Stroink’s nieuwste boek. Thema’s als macht en angst spelen een kernrol in een setting die hier perfect bij past en erom bekend staat; het ziekenhuis.

Max, de hoofdpersoon, is een dertigjarige pokerspeler op hoog niveau. Hij heeft zijn hele leven al uitgestippeld. Eerst tien dagen fanatiek pokeren onder de invloed van verschrikkelijk veel drank en drugs, gevolgd door tien dagen rust. Zijn leven loopt op rolletjes, zijn plan werkt goed en hij verdient veel geld met het kaartspelletje. Tot het moment aanbrak dat hij al aan had zien moeten komen. Hij belandde op de wc-vloer in het casino met een geval van acuut leverfalen. Vanaf dit moment is hij niet zeker meer van zijn leven. Deze positie wordt nog eens versterkt wanneer hij te horen krijgt, van de topchirurg genaamd Barros, dat hij geen kans maakt op een transplantatie door zijn ruige levensstijl waarmee hij zijn eigen leven verziekt heeft. Echter wil zuster Dolores, die verliefd is geworden op Max, er alles aan doen om hem in leven te houden. Ze trommelt wat mensen op, onder andere een jurist en een vrouw uit de radiologiekamer van het ziekenhuis. Samen gaan ze door middel van chantage en manipulatie de strijd aan tegen dokter Barros.

Ten eerste had ik erg hoge verwachtingen van dit boek door de volgende zin op de achterflap: ‘Poker speel je met mensen, niet met kaarten.’ Deze verwachtingen bleken echter te hoog, aangezien ze niet zijn uitgekomen. Ik had vooral verwacht dat er een groot spel om Max heen zou ontstaan waarin hij de sleutelrol speelt met zijn pokertalent. Dit was niet het geval, de gedachten van Max die voorheen te lezen waren, verdwenen naarmate het boek vorderde. De emotionele spanning viel weg, dit zorgde voor een oppervlakkigheid in het boek die mij niet aanstond. Naar mijn idee had de schrijver vele malen meer uit het concept kunnen halen, aangezien dat wel goed in elkaar zit.   

Ten tweede is de schrijfstijl van Stroink luchtig. Dit maakt dat het verhaal makkelijk weg te lezen is, iets te makkelijk naar mijn idee. ‘Het verhaal is na het dichtslaan van de laatste pagina snel weer vergeten’, aldus Sonja de Jong in het Noord-Hollands Dagblad. Verder viel mij ook op dat ik door de schrijfstijl van Stroink telkens vergat dat ik een literair boek aan het lezen was. De schrijfstijl maakte dat het leek op een boek voor beginnende literaire lezers. Dit is een nadeel voor de gevorderden onder ons, aangezien er wordt verwacht dat er wel enige vorm van diepgang en denkmateriaal gegeven wordt.

Ten derde lijkt dit verhaal op een soort slechte soap. Dit komt door de aandacht die Stroink besteed aan de clichés in de ziekenhuiswereld. Je krijgt het idee dat alle topdoktoren en chirurgen narcistisch zijn en alle verpleegsters zich gelijk voor je uitkleden om hun zin te krijgen. De irritaties rijkten een hoog niveau wanneer zuster Dolores zich voor de zoveelste keer uitkleedde om haar zin te krijgen van dokter Barros. De dokter was dan te zelfingenomen om hierop in te gaan, dit past dan weer precies tussen de vele clichés. De moraal van het ziekenhuis wordt op een verkeerde plek gelegd. Dit maakt het verhaal niet aantrekkelijker om te lezen.

Na al deze tamelijk negatieve argumenten valt er uiteraard ook wel een positief puntje weg te geven over de structuur van het verhaal. De manier waarop Stroink zijn karakters beschrijft, door middel van terugblikken naar het verleden, geeft de lezer een volledig beeld van het personage. Dit heeft Stroink bij Max erg goed gedaan. Wanneer de vraag naar het pokertalent van Max ontstaat wordt deze gelijk beantwoord door een terugblik naar de jonge jaren van Max. 

Concluderend is het nieuwste boek van Stroink leuk geschreven, het heeft echter geen indruk achter gelaten. Dit zou wel het geval moeten zijn, aangezien het concept goed is en Stroink's beheersing over de schrijftechniek ook. Het boek is bedoeld om zijn debuut 'Of ik gek ben' te overtreffen, dat is echter niet geslaagd. Stroink zal dus nog een poging moeten wagen tot overleven in de schrijverswereld.  

Link naar samenvatting 
Link naar recensie

Harry Mulisch - De Aanslag

De Aanslag, geschreven door Harry Mulisch, is een erg aangrijpend boek over een jongen genaamd Anton. Je beleeft zijn verhaal van de Tweede Wereldoorlog en de manier hoe hij het probeerde te verwerken.

Anton is nog maar een jongetje tijdens de oorlog. Op een avond wanneer er zes harde schoten klinken ziet de familie van Anton dat Fake Ploeg, een nazi, van zijn fiets af is geschoten voor het huis van de familie Korteweg. Meneer Korteweg kom direct de straat op om het lichaam van hun deur te verplaatsen naar de deur van Anton. Korte tijd later is het huis van Anton afgebrand, is zijn broer vermist en wordt Anton meegenomen. Anton wordt naar zijn cel gebracht waar hij samen zit met een vrouw waarvan hij tot nu toe de naam nog niet weet, maar wie nog lange tijd in zijn gedachtes zal blijven. Later komt hij erachter dat ze Truus heet.

De oom en tante van Anton zorgen na zijn vrijlating voor hem. Anton woont nu in Amsterdam en heeft besloten het verleden totaal achter zich te laten. Hij wil niets meer met Haarlem of de mensen uit zijn verleden te maken hebben.

Na enige tijd begint zijn verleden hem te achtervolgen, er zijn nog zoveel vragen en onopgeloste draden in het verhaal. Anton moet zijn verleden onder ogen zien en beginnen met het verwerken van de vreselijke gebeurtenissen die hij mee moest maken in de oorlog. 

 

Harry Mulisch is waarschijnlijk een van de bekendste Nederlandse schrijvers. Hij is een naoorlogse schrijver. Mulisch is geboren in 1927 te Haarlem, hij is opgegroeid tijdens de Tweede Wereldoorlog met een Joodse moeder en een collaborateur als vader. Een bekende uitspraak van Mulisch is dan ook: 'Ik bèn de Tweede Wereldoorlog.' De oorlog speelt dan ook een grote rol in zijn boeken.

Niet alleen de oorlog maar ook het fantastische en magische is kenmerkend voor Mulisch. Hij noemt zichzelf ook wel een alchemistische schrijver doordat hij niet het hedendaagse leven uit wil beelden maar hij het net allemaal wat specialer wil maken.

Mulisch is niet alleen bekend van zijn aangrijpende boeken, maar ook door zijn essay, toneelstukken, dichtbundels, reportages en filosofische werken. Hij heeft hiermee ook meerdere Nederlandse literatuurprijzen gewonnen. Een aantal van zijn beroemde werken zijn: Het stenen bruidsbed (1959), De zaak 40/61 (1962), Twee vrouwen (1975), De aanslag (1982), De procedure (1998) en Siegfried (2001)

Brief van een personage naar de hoofdpersoon en vice versa:

Lieve Anton,

Je weet niet hoe ik heet en hoe ik eruit zie, maar toch heb ik het idee dat ik jou heel goed ken. Ik zal me nu dan maar even voorstellen. Ik ben Truus, Truus Coster.

De reden dat ik het je nu pas vertel is dat ik niet wilde dat je zou weten hoe ik heette of wie ik was, maar ik heb me bedacht. Ik wil dat je dit weet voordat het voor mij onmogelijk wordt om aan je uit te leggen, als je begrijpt wat ik bedoel. Daarom zal ik het je helemaal uitleggen. Jij belandde in de cel, mede door mij. Ik en een vriend wilden een aanslag plegen,op Fake Ploeg. Hij heeft mij geraakt, maar tegelijkertijd heeft die vriend van me hem geschoten. Hij lag voor de deur van jouw buren en die hebben hem dus voor jouw deur gelegd. het spijt me, ik had ook niet gewild dat het zo was gelopen.

Ik had je dit veel eerder moeten vertellen, dat had ik ook graag gewild. Ik durfde het alleen niet. Ik was bang dat je voor de rest van je leven niemand meer zou kunnen vertrouwen.

Ik wou je verder nog zeggen dat ik het erg fijn vond als gezelschap in de cel die ene nacht. Het spijt me ook dat we geen gedag hebben kunnen zeggen en je nu waarschijnlijk een heel raar beeld van me hebt.

Ik wens je al het geluk in de wereld lieve jongen.

Liefs van mij,

Truus 

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Lieve Truus,

Ik ontving je brief van mijn oom een lange tijd geleden. Als eerste wil ik je laten weten dat ik je heb vergeven heb. Ik heb er in de loop der jaren veel respect voor gekregen dat je me nog geschreven hebt.

We leven ondertussen in 1966, ik had eerder willen reageren, maar was er nog niet klaar voor. Ik heb lang de tijd nodig gehad om überhaupt terug te denken aan die vreselijke tijd. Ik dacht dat ik het achter me kon laten door er niet langer aan te denken en verder te gaan met mijn leven. Dat bleek dus niet zo te zijn. Het verleden bleef me achtervolgen en moest het dus ook onder ogen komen. Dat is dan ook de hoofdreden voor deze brief, ik wil de Tweede Wereldoorlog nu voorgoed achter me laten en dan zal ik ook mijn verhaal met jou afgesloten moeten worden.

Ik heb ondertussen veel geluk gevonden in mijn leven. Ik ben getrouwd met de mooiste vrouw van de wereld en heb een dochtertje waar ik heel blij mee ben. Ik heb nog wel wat grappigs wat je misschien wel zou willen weten. Toen ik mijn huidige vrouw Saskia ontmoette moest ik denken aan jou, ik dacht dat ik haar herkende in hoe jij tegen mij was.

Vaarwel lieve Truus. Ik hoop je ooit nog eens  te zien in het hiernamaals.

Liefs,

Anton  

Indische duinen - Adriaan van Dis

Over vaderliefde

In het boek IndischeDuinen, geschreven door Adriaan van Dis, wordt de zoektocht van Van Dis naar zijn roots aan het licht gebracht. Hierin zoekt hij vooral naar het verhaal achter zijn vader. Adriaan is door zijn vader niet met de zachte hand opgevoed. Dit heeft impact gehad op hem en op zijn hele familie. Hij verlangt naar de waarheid en naarmate hij meer over zijn vader te weten komt, hoe meer hij begint in te zien dat hij erg veel karakter trekken van hem heeft. Helaas zijn dit niet altijd positieve karakter trekken. Deze zoektocht van Van Dis doet hem tevens nadenken over zijn jeugd. De vraag is of de moeilijke jeugd van Adriaan volledig aan zijn vader ligt.

De moeilijke jeugd van Adriaan van Dis is niet te wijten aan zijn vader, omdat zijn vader veel heeft meegemaakt in zijn leven. Op jonge leeftijd werd Justin II geslagen door zijn vader, maar dat niet alleen. Hij heeft ook gevochten bij het KNIL, het Koninklijk Nederlands Indisch Leger,  en heeft tijdens de Tweede Wereld oorlog veel gezien en meegemaakt. Hij is toen onder andere gemarteld door de Japanners. Na de bevrijding is hij samen met de moeder van Van Dis en haar drie dochters naar Nederland gekomen. Door een opgelopen hartkwaal werd hij arbeidsongeschikt verklaard. Door alles wat Justin heeft meegemaakt is hij erg agressief geworden en hij heeft zich volledig gestort op de opvoeding van zijn enige zoon, met alle gevolgen van dien. Je kunt het hem dan niet kwalijk nemen dat hij zijn zoon sterk wilt maken voor als er nog een oorlog uitbreekt. Doordat Justin II zoveel heeft meegemaakt weet hij niet meer wat normaal is.

Het feit dat Adriaan een slechte en moeilijke jeugd heeft gehad is wel te wijten aan zijn vader. Ook al is Justin II vroeger mishandeld, dat geeft hem nog niet het recht om zijn eigen kind ook te mishandelen. Het slaan van kinderen heeft veel ernstige mentale gevolgen. Adriaan heeft veel haatgevoelens overgehouden over zijn vader en was zelfs van plan zijn achternaam te veranderen; hij wilde niets meer met zijn vader te maken hebben. Justin II heeft verkeerde normen en waarden doorgekregen van zijn ouders, maar hij had na de tijd van mishandeling hulp kunnen zoeken. Praten over je probleem met iemand die er totaal buiten staat kan veel oplossen. Een neutrale mening over de situatie kan je helpen met beginnen met logisch nadenken en de normale normen en waarden leren. Hij zou zijn visie over hoe je een kind moet opvoeden kunnen veranderen in plaats van zijn kind precies zo op te voeden met alle negatieve aspecten die hij ook heeft meegemaakt in zijn jeugd.

Daartegenover staat dat Justin II een man van eer is. Hij zou nooit toegeven dat hij een probleem heeft. Hij zou niet eens toegeven dat hij zijn zoon verkeerd behandelt. Sterker nog, hij zou het niet eens geloven als hem dat werd verteld. Justin II wilde van zijn zoon een man maken. Hij was er heilig van overtuigd dat zijn manier dé manier was. Zwemmen in de bevroren zee en vervolgens zonder af te drogen weer naar huis lopen, dat was de manier. Hij zou de hulp van anderen afslaan simpelweg omdat hij te trots is.

Maar je kunt het aan de andere kant het de vader niet kwalijk nemen voor de lastige jeugd van Van Dis omdat er nog zoveel meer speelde. Niet alleen de vader, maar ook de halfzusjes en de moeder hebben veel meegemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn moeder duikt voor afleiding in het bovennatuurlijke en de spirituele wereld. Het gezin woonde samen met nog drie andere gezinnen, allemaal Indonesisch. Omdat hij als enige licht getint was en was geboren na de oorlog voelde hij zich eenzaam en een buitenstaander. Op school werd hij gepest omdat hij een stapje voor liep door de strenge opvoeding van zijn vader. Aan zijn vader valt niets te wijten. Het zijn alle gebeurtenissen bij elkaar die hem een lastige jeugd hebben gegeven. Justin heeft Adriaan juist gevormd tot wie hij nu is, dit wordt ook in het boek gezegd: ‘Je vader had ook goede eigenschappen. Je denkt dat je hem haat, maar als je hem alleen maar zou haten zou je niet zijn wie je nu bent. Je hield ook van hem en hij hield van jou.’ ‘Ik heb gezien hoe je als kleuter naar hem opkeek, hoe je hem bewonderde en naar zijn liefde hunkerde.’

 Het is dus moeilijk te bepalen of de fout geheel bij Justin II ligt. Dat Justin II veel geleden heeft in zijn jeugd is een feit, maar dat geeft hem geen vrijbrief voor zijn verdere handelingen. Hij had inderdaad naar een iemand toe kunnen gaan voor hulp, maar Justin II was een man van eer wat dit lastig voor hem maakte. Al met al lag het aan meerdere factoren dat Adriaan van Dis een moeilijke jeugd heeft gehad. Of Justins II manier van opvoeden hiervan de hoofdreden is, is optioneel.