woensdag 13 maart 2013

Renate Dorrestein - Een hart van steen



Ik heb het boek 'een hart van steen' van Renate van Dorrestein gelezen. Ik was in de bieb om een boek te zoeken die ik kon lezen in de derde periode. Ik zag dit boek staan en las de eerste twee pagina's en de achterkant, het sprak me wel aan en het was ook nog in het goede genre dus besloot ik dit boek te lezen. 

De hoofdpersonage in Een hart van steen is Ellen van Bemmel. Nu ze zwanger is, en een kindje krijgt begint ze steeds meer na te denken over haar eigen jeugd. Toen ze twaalf jaar was, is er iets vreselijks gebeurd! Ze heeft de gedachte aan haar jeugd daarom heel diep weggestopt. Maar steeds meer flarden van haar jeugd en van de dag van de moord komen terug. Haar moeder was geestelijk niet in orde, ze dacht dat de duivel bezit had genomen van haar gezin, en dat zij ze alleen kon redden door ze te vermoorden. De hond van Ellen begon te blaffen, dus Ellen was buiten toen alles gebeurde. Als Ellen weer binnenkomt ziet ze haar broer en zus aan tafel zitten met een zak over hun hoofd. Ida ligt dood in haar wiegje. Haar ouders zitten in de woonkamer, toen waarschijnlijk ook al dood. Haar broertje Carlos ligt onder de tafel zwaar te ademen. Ellen neemt haar broertje mee naar de kelder en wacht daar totdat iemand haar vind.

De twee belangrijkste thema's uit Een hart van steen zijn toch wel de geestelijke ziekte van Ellen's moeder en het trauma van Ellen.
(blz. 173) "ik stond op en werkte me door de volle collegezaal naar buiten. Nu kende ik de ware naam van het mysterie dat ons gezin had verwoest. Kraamvrouwen- psychose. Er had nooit een tragedie hoeven plaatsvinden als mijn moeders toestand tijdig was herkend en men haar simpel weg de juiste medicijnen had voorgeschreven."
(blz.172) "Nu eens had ik een anale persoonlijkheidsstructuur, dan weer een bipolaire. Er was geen etiket of ik torste het een tijdje met me mee, zoals een leproze vroeger zijn ratel. Soms zij ik in de mensenmassa of op straat hardop tegen mezelf: "Ik ben Ellen van Bemmel", en geloofde het zelf nog maar half."
In het eerste fragment lees je hoe Ellen erachter komt hoe het tragedie van haar gezin heeft kunnen gebeuren. Hierin wordt het thema van de geestelijke ziekte van haar moeder in het kort uitgelegd. In het tweede fragment lees je een stukje over wat psychiaters over Ellen' situatie vinden. Hieruit kun je opmaken hoeveel moeite Ellen heeft gehad met het tragedie.

De belangrijkste personage uit het boek is Ellen van Bemmel. Bijna het hele boek door wordt haar gedrag bepaald door haar overleden broer en zus (Sybille en Kester) die in haar gedachte nog bij haar zijn. Sybille is  heel erg koppig en altijd bezig met jongens. Kester is heel handig met dingen maken en geeft haar altijd aanwijzingen daarover. Ellen komt weleens chagrijnig over. Zoals bijvoorbeeld tegen haar verpleegster Lucia, daar heeft ze heel vaak ruzie mee. Lucia is op de vlucht voor haar man. Ook al weet Ellen niet hoe erg dat is voor haar, ze toont helemaal geen medeleven.
Ik sta heel anders in het leven dan Ellen, maar dit zal hoogstwaarschijnlijk komen doordat ik niet zo'n erge gebeurtenis in mijn jeugd heb gehad en Ellen wel. Ik zou vrienden kunnen zijn met de Ellen van voor de moord, en met de Ellen die alles heeft verwerkt. Maar met de Ellen waarvan haar gedrag door Sybille en Kester wordt beslist juist helemaal niet.

Het taalgebruik in dit boek is helder, duidelijk en niet erg moeilijk. Dit boek is goed te lezen voor jongeren van mijn leeftijd, en ook weer niet te makkelijk voor volwassenen.
"Als je er even bij stilstond, werd je gek. Een lekke band, een gemiste trein, een verloren zakdoek: uit de kleinste en meest banale voorvallen was de gehele mensheid voortgekomen!"

Een hart van steen is een zielig en schokkend boek. Je stemming gaat hierin mee. Ik leefde met de personage mee, als Ellen verdrietig was dan werd ik dat ook een beetje. Ook lijkt het wel alsof je de personage in gedachten wilt toespreken: "Nee, nee! Doe nou niet!" Toen ik het boek uit had, ging ik er over nadenken: "wat nou als dit iets anders was gegaan, had het dan niet gebeurt?"

De boodschap, of het moraal in dit boek is er niet. Ik denk dat de schrijfster in ieder geval de geestelijke ziekte van Ellen's moeder onder de aandacht wil brengen. Ook wil Renate Dorrestein duidelijk maken hoe erg, en hoe lang je een trauma ergens aan kunt overhouden.

Als ik Een hart van steen vergelijk met Bon Bini Beach en De Donkere Kamer van Damokles, dan zijn er wel wat verschillen. Bon Bini Beach is vooral geschreven voor jongeren, Een hart van steen voor volwassenen maar ook goed leesbaar voor jongeren, en De Donkere Kamer van Damokles is vooral voor volwassenen. Ook verschilt de tijdsvolgorde, Bon Bini Beach en De Donkere Kamer van Damokles zijn in chronologische volgorde geschreven. Terwijl Een hart van steen juist heel veel flashbacks heeft.

Vragen:
1. Had dit tragedie volgens jou voorkomen kunnen worden? Zo ja, hoe?
2. Wat zou jij gedaan hebben om Ellen na het tragedie te helpen?