zondag 6 januari 2013

De Donkere Kamer van Damokles


Informatie over Willem Frederik Hermans

Zijn carrière:
Willem Frederik Hermans is geboren in Amsterdam op 1 september 1921 en stierf in Utrecht op 27 april 1995. Hij was een Nederlandse fysische geograaf die vooral bekend is geworden als schrijver. Hij wordt samen met Gerard Reve en Harry Mulisch gerekend tot De Grote Drie, de drie belangrijkste naoorlogse Nederlandse schrijvers.
Het werk van Hermans kan worden onderverdeeld in:
- Realistische romans, verhalen en novellen
- Essays en diverse artikelen
- Poëzie
- Wetenschappelijk werk als fysisch geograaf
- Surrealistische romans, verhalen en novellen
- Vertalingen
- Toneelwerken
- Brieven

Tussen zijn realistisch en surrealistisch werk zit zich een overgangsgebied: in zijn realistisch werk komen soms niet-realistische verschijnselen voor of blijft "de waarheid" onduidelijk. Een voorbeeld hiervan is 'Herinneringen van een engelbewaarder (1970)', waar de verteller afwisselend een engel en de duivel is en De donkere kamer van Damokles (1958), waarbij er  van mening wordt verschild over de vraag of de dubbelganger Dorbeck nu wel of niet heeft bestaan. Deze roman werd in 1963 onder regie van Fons Rademakers verfilmd met als titel: Als Twee Druppels Water.

Een thema dat vaak terugkeert in zijn boeken is dat de mens niet in staat blijkt om de wereld echt te kennen. Vooral mensen die iets willen bereiken in het leven of het goed met de mensheid voor hebben, moeten het vaak bezuren. Daarbij had hij wel een diep medelijden met zijn personages en zijn de beschrijvingen van hun belevenissen vaak ontroerend. Aan de andere kant is hij in de beschrijving van woord en daad van zijn personages vaak hard en realistisch. Het meest negatieve wordt niet uit de weg gegaan. Beledigende kritiek op onder andere het katholicisme en openlijke beschrijving van seksualiteit getuigen daarvan. Dat leidde begin jaren vijftig tot veel opschudding, met als gevolg rechtszaken die door Hermans gewonnen werden en Kamervragen over bijv, pornografie en het beledigen van katholieken. 

Ook droge humor komt vaak in zijn boeken voor. Hermans was ook een perfectionist: het ging hem wel om de inhoud, maar de vorm was ook belangrijk. Zijn stijl is helder maar soms wel bedriegelijk, toegankelijk en krachtig. Hij was vaak bezig met het verbeteren van nieuwe drukken van zijn boeken.

De Tweede Wereldoorlog is tot begin jaren zeventig een belangrijk thema in zijn werk, zoals bij meerdere schrijvers van zijn generatie. Kenmerkend voor zijn romans is dat de personages een bepaalde vaste visie op de maatschappij hebben. En dat vrijwel alles wat er gebeurt een functie heeft in het verhaal. Lang niet al het werk van Hermans zelf voldoet aan deze bijna onmogelijke eis, maar de structuur van zijn verhalen en de verwijzingen naar historische verschijnselen zijn kenmerkend voor het grootste deel van zijn werk. Daarin onderscheidde hij zich van Gerard Reve, met wie hij een tijd bevriend is geweest en die altijd een groot bewonderaar is gebleven van de boeken van Hermans. 

Een aantal van zijn werken:
Kussen door een rag van woorden (poëzie, 1944)
Demon van ivoor (pseud. Fjodor Klondyke, 1945)
Misdaad stelt de wet (pseud. Fjodor Klondyke, 1945-1946)
Leproos van Molokaï (pseud. Fjodor Klondyke, 1945-1946)
Misdaad aan de Noordpool (pseud. Fjodor Klondyke, 1945-1948; datering onzeker)
Horror cœli (poëzie, 1946)
Conserve (roman, 1947)

Zijn Privéleven:
Hermans was getrouwd met Emmy Meurs, een therapeute. Zij hadden samen een zoon, Ruprecht Hermans, geboren op 6 februari 1955. In een interview met Adriaan van Dis legt hij uit waarom hij zijn Surinaamse echtgenote destijds niet had meegenomen naar Zuid-Afrika.

Bron: Wikipedia.

Naschrift Ludwig Wittgenstein, 1971.

‘Ik kan hem zoeken als hij er niet is, maar hem niet ophangen als hij er niet is. Men zou kunnen willen zeggen: ‘’Dan moet hij er toch ook zijn als ik hem zoek.’’ Dan moet hij er ook zijn als ik hem niet vind, en ook als hij helemaal niet bestaat.’

Ik denk dat het goed bij het boek past, omdat het volgens mij gaat over Dorbeck. Dorbeck is de dubbelganger van Osewoudt, maar niemand weet of hij echt bestaat of niet. Osewoudt vindt hem niet, maar is er van overtuigd dat Dorbeck bestaat. In het naschrift van Ludwig Wittgenstein staat: 'Dan moet hij er ook zijn als ik hem niet vind, en ook als hij helemaal niet bestaat.' Ik denk dat dat slaat op Dorbeck, en de zoektocht naar hem. Niemand weet of hij echt bestaat, maar toch zoeken ze.

Titelverklaren: De donkere kamer van Damokles.

De titel ‘De donkere kamer van Damokles’ is best een rare titel voor dit boek. Ik denk dat ‘de donkere kamer’ slaat op het leven van Osewoudt  in dit boek. Het is uitzichtloos, je hebt geen idee hoe het gaat lopen. Ik weet niet wat ‘Damokles’ betekent of waar het op slaat in het verhaal.

Lofrede/Polemiek.

Ik moest dit boek lezen voor school. Toen ik de lofrede van Claudia de Breij las, dacht ik aan een boek over de Tweede Wereldoorlog, met veel spannende en aangrijpende stukken. Toen ik eenmaal begon met lezen, viel dat toch wat tegen. Omdat ik een spannend boek verwachtte. Onder andere door de recensies en reacties van bekende nederlanders op het boek, was het toch wat saaier dan ik hoopte. Het is op zich wel een goed boek, maar misschien niet helemaal voor 15 jarigen. Ik denk dat het voor mensen rond de 20 jaar en ouder toch wat leuker is om dit boek te lezen, dan voor middelbare scholieren, omdat alles heel uitgebreid beschreven wordt. Ik vind de Tweede Wereldoorlog wel een interessant onderwerp, ook om over te lezen. Het verhaal was ook goed en duidelijk, ik begreep het verhaal over het algemeen prima. Ik vond het boek niet spannend maar op sommige momenten wel meeslepend. Het verhaal is wel zo geschreven dat je wilt weten hoe het afloopt. Gaat Osewoudt dood, of overleeft hij de oorlog? Heeft Dorbeck echt bestaan, of was het gewoon een hallucinatie van Osewoudt? Het roept wel vragen in je op, en dat vind ik wel belangrijk aan een boek. Een verhaal of een boek moet je nieuwsgierig maken. Ik vind dat het boek wel een brede doelgroep heeft. Alleen ligt er natuurlijk aan van wat voor boeken je houd.